Tezhip Kursu

Kurs Başlangıcı: Her bir sanatçı adayı için birebir eğitim esas olduğundan her an başvuru ve kayıt mümkündür.

Hobi olarak başlayan ve tanıdıkça tutkuya dönüşen geleneksel süsleme sanatlarımızdan biri olan Tezhip Sanatı Kursuna, vakfımızda Bahriye Sarıkaya hocamızın nezaretinde ve öğreticiliğinde devam ediyoruz. Hocamız çalışmalarını ve tecrübelerini tezhip sanatına gönül veren ve ilgilenenlerle paylaşmayı sürdürüyor.

Tezhip sözcüğü Arapçada “altınlama” anlamına gelir. Kelimenin kökü olan “ze-he-be” Arapçada altın anlamındadır. Bununla beraber tezhip yalnız altınla değil günümüzde boya ile de yapılmaktadır. Bugün genellikle uygulanan teknikler altın ve boyanın terkibine dayanmaktadır. Tezhip sanatı geçmişte daha çok el yazması değerli kitap sayfalarını süslemekte kullanılırken bugünkü uygulamalar daha çok hat levhalarında yazının etrafını süslemede dekoratif maksat ile kullanılmaktadır. Tezhip doğuda olduğu kadar batıda da uygulama alanı bulmuş bir sanattır. Özellikle ortaçağda Hıristiyanların kutsal metinlerini, dua kitaplarını süslemede yoğun biçimde kullanılmıştır. Ama zaman içerisinde kitaplarda da resim öne çıkmış, tezhip yalnızca başlıklardaki büyük harfleri süslemekle sınırlı kalmıştır. Türklerde tezhibin geçmişi Uygurlara kadar uzanır. Mani dininin Uygurlar arasında yayıldığı 9. yüzyılda tezhip sanatı da görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde İslam ülkelerinde de tezhip yaygın bir sanattı. Anadolu’ya Selçukluların getirdiği tezhip sanatı, en gelişkin dönemini Osmanlı Devleti zamanında yaşamıştır.

Öte yandan 15. yüzyılda Mısır’da Memlûk sanatçıları ayrı bir üslup geliştirmişler, aynı dönemde İran’da ve ardından Timurluların egemen olduğu Herat, Hive, Buhara, Semerkand gibi merkezlerde tezhip sanatı büyük gelişme göstermiştir. Herat’ta geliştirilen üslup daha sonra da İran tezhip sanatını büyük ölçüde etkilemiştir.

Osmanlı sanatçıları da 15.-16. yüzyıllarda İran’la artan ilişkiler sonucunda Herat Okulu’nun birçok özelliğini eserlerinde kullanmış, yeni terkiplere ulaşmışlardır. 18. yüzyılda Osmanlı ülkesinde klasik tezhip sanatı gerilemeye yüz tutmuş, klasik motiflerin yerini Batı sanatının etkisiyle kaba süslemeler almaya başlamıştır. 19. yüzyılda ise mimaride baskın hale gelen batı etkisi tezhibe de tüm ağırlığı ile yansımıştır. Bu dönemde klasik sanat eserlerinde tek tek kullanılan çiçek motifleri vazolar, saksılar içinde buketler halinde görülür olmuş; tezhibin asalet ve özgünlüğü yitirilmiştir.

Günümüzdeki tezhip sanatçıları ise yeniden klasik dönem tezhibine dönerek bu eşsiz sanatı asliyetine uygun bir çizgide yeniden canlandırmışlardır.